Met de KringloopWijzer natuurinclusief boeren

Leidt een natuurinclusieve bedrijfsvoering niet altijd tot verliezen in de mineralenkringloop?

“Om de vraag te kunnen beantwoorden is het van belang hoe je ‘natuurinclusieve landbouw’ definieert. Het is geen eenduidig begrip. Natuurinclusieve landbouw is een vorm van landbouw die de biodiversiteit op en rondom het bedrijf benut en beschermt. Je produceert voedsel binnen de grenzen van natuur, milieu en leefomgeving. Ik denk dan aan melkveebedrijven die de melkproductie combineren met de natuur in de brede zin van het woord: met akkerranden, uitgestelde maaidata, kruidenrijke mengsels, plas dras (hier komen weidevogels op af), nestkasten en houtwallen. Welke waarden van natuurinclusieve landbouw en biodiversiteit zijn voor jou belangrijk? Ook wanneer je je bedrijfsvoering inricht in samenhang met de natuur, kan je nog steeds aan de hand van de KringloopWijzer kijken waar je winst kunt behalen in de mineralenkringloop.”

KringloopWijzer als managementtool

“De uitkomst van de KringloopWijzer, in beheer bij ZuivelNL, hangt af van het management van je bedrijf en de thema’s waar je op focust. De melkveehouder bepaalt zelf wat hij aan oppervlakte natuur invult. In de uitkomst van de KringloopWijzer wordt een splitsing gemaakt in de prestatie van natuurland en productiegrasland, waardoor de melkveehouder de resultaten effectiever kan toepassen in zijn managementkeuze in het streven naar een zoveel mogelijk gesloten kringloop.

Een voorbeeld van een leereffect van de KringloopWijzer: kruidenrijk grasland brengt minder op. Maar als dat kruidenrijk grasland net zo zwaar bemest wordt als de andere percelen en de meststoffen niet als organische stof worden vastgelegd in de bodem, maar uitspoelen, dan treedt inderdaad een extra verlies op. Indien je zeker weet dat kruidenrijk grasland minder opbrengt, dan kan je ervoor kiezen om minder zwaar te bemesten voor het beperken van mineralenverliezen in de kringloop.”

Als extensief bedrijf is het onmogelijk om goed te scoren op CO₂. Wat moet ik hiermee?

“Hoe je als bedrijf scoort op de uitstoot van broeikasgassen per kg melk, hangt sterk af van de melkproductie per koe, voedingskeuzes, et cetera. Ook ligt het eraan naar welk kengetal je kijkt om te bepalen of je ‘goed’ of ‘slecht’ scoort. Gemiddeld gezien scoren extensieve bedrijven iets beter op ammoniakemissie per hectare. Op stikstofbodemoverschot scoren extensieve bedrijven in het algemeen net iets beter, omdat zij minder meststoffen per ha nodig hebben om in eigen ruwvoer te voorzien. Maar vaak zien we ook dat intensieve bedrijven een laag bodemoverschot kunnen realiseren omdat zij bewust bezig zijn met het land optimaal te benutten. Wat betreft eiwit van eigen land zijn de extensieve bedrijven vaak in het voordeel.

De focus moet blijven liggen op de vraag welk gewas je dieren nodig hebben. Hier ligt de uitdaging voor natuurinclusieve bedrijven. Wil je als extensief bedrijf beter scoren op de CO₂-uitstoot dan begint dat bij de bemesting van grasland en de maaitijdstippen. Maar als je bijvoorbeeld uitgestelde maaidata gaat toepassen, moet je opletten dat de kwaliteit van het gras nog wel aansluit bij de voedingsbehoefte van de koe of accepteren dat de melkproductie per koe lager is. Anders moet je alsnog voer bijkopen en de vraag is of dat gewenst is.”

Aan de slag

“Door bewust met de KringloopWijzer als managementinstrument aan de slag te gaan, valt er veel milieuwinst te boeken, ook voor natuurinclusieve melkveebedrijven. Het dashboard ‘milieu en klimaat’ helpt hierbij. Door alle invoergegevens zo waarheidsgetrouw mogelijk in te vullen, kan je sturen in je bedrijfsvoering en afhankelijk of je een intensief of extensief bedrijf hebt, kan je beslissen hoe ‘goed’ of ‘slecht’ bepaalde uitkomsten zijn. Ook valt bij extensieve bedrijven nog winst te behalen wanneer zij bewust omgaan met het optimaal benutten van eigen land.